یکی از انواع شیرهای صنعتی که امروزه کاربردی گسترده در صنایع مختلف دارد شیر پروانه ای می باشد. شیر پروانه ای از ساده ترین شیرهای صنعتی محسوب  می شود.شیر پروانه ای دارای طراحی خاص و ساده ای بوده و انواع گوناگون دارد.  در واقع شیر پروانه ای برای تنظیم جریان سیال مورد نظر و همین طور قطع و وصل کردن جریان سیال در مسیری که واقع شده است مورد استفاده قرار می گیرد. ساختمان آن از يك بدنه معمولي و يك صفحه مدور كه تقريباً در وسط قرار دارد تشكيل شده است. اين صفحه حول ميله‌اي در حدود °90 مي‌گردد و بوسيله اهرمي به قسمت حركت دهنده شير وصل مي‌باشد. اين محرك ممكن است دستي يا بوسيله فشار هوا يا برق باشد.

 

 

  اجزای اصلی شیر پروانه ای

 

بدنه ولو پروانه ای

عضو اصلی ولو پروانه ای بدنه آن می باشد که سایر اجزا مانند دیسک، سیت، شفت، عملگر و … بر روی آن سوار می شوند.

دیسک

مجرابند ولو پروانه ای که عامل باز یا بسته شدن مسیر عبور سیال می باشد دیسک نام دارد. مجرابند ولو پروانه ای به صورت صفحه گردی می باشد که 90 درجه حول محور شفت ولو می چرخد. دیسک شیرآلات پروانه ای می تواند از جنس استنلس استیل، فولادی، آلومینیوم برنزی، PVC،PVDF،  چدن داکتیل، چدنی با روکش Epoxy، تفلونی (PTFE ) و … باشد که هرکدام برای سیال خاصی مورد استفاده قرار می گیرند.

سیت

سیت یا نشیمنگاه ولو (Seat ) لایه ای است که مابین بدنه و دیسک قرار دارد و در واقع دیسک شیرپروانه ای بر روی آن چفت شده و آب بندی کاملی را به وجود می آورد.

محرک (Actuator)

در شیرآلات پروانه ای به نحوه باز یا بسته شدن ولو توسط اپراتور اشاره می کند. بسیار از ولوهای پروانه ای به صورت دستی (Manual) می باشند. مدل های گیربکسی به صورت سرفلکه از بغل یا از رو نیز بسیار پرکاربرد هستند. شیرآلات پروانه ای می توانند با عملگر بادی (Pneumatic actuator) و با عملگر برقی  (Motor actuator ) نیز انتخاب شوند. 

 

انواع شیر پروانه ای بر اساس نوع اتصالات

 

شیرهای پروانه‌ای ویفری (Wafer Butterfly Valve)

ساختار ولوهای ویفری این امکان را برای آن ها ایجاد  می کند تا مابین دو فلنج محکم بسته شوند. از جمله مزایای ولوهای ویفری ((Wafer) این است که نیازی به پیچ کردن مستقیم و جداگانه آن ها به فلنج ها وجود ندارد بلکه پیچ های اتصال فلنج را بزرگتر می گیرند تا از گوشواره های بالای ولو و سوراخ های مربوطه فلنج مقابلش نیز عبور کند.فلنجهای نصب شده در دو طرف ولو پروانه ای ویفری تمامی تنش های منتقل شده به آن را به خود جذب می کنند. ولوهای پروانه ای ویفری تنها در وسط خط بسته می شوند و در انتهای خط لوله نمی توان از آن ها استفاده کرد.

 

شیرهای پروانه‎‌ای از نوع لاگ (Lug Style Butterfly Valve)

در این تایپ از شیرآلات، بدنه ولو به صورت یک فلنج می باشد که دور تا دور آن بست ها یا سوراخ هایی به منظور وصل کردن پیچ و مهره تعبیه شده است که تا ولو را به فلنج روبرو با استفاده از پیچ و مهره متصل کند. شیرآلات لاگ تایپ را می توان در انتهای خط نیز وصل کرد که از مزایای این طرح این است که می توان در صورت نیاز ولو را از انتهای لاین جدا نموده و بر روی ادامه لاین جدا شده، تعمیرات و اصلاحات مورد نیاز را انجام داد.

مزایا:

۱ – کم بودن وزن و اندازه (سبک وزن بودن)

 ۲ – عدم لزوم به تکیه گاه اضافی

 ۳ – سوار کردن فوری و افت فشار کم

 ۴ – استفاده از محرک (ساده و آسان)

 ۵ – استفاده از شیر برای بستن و باز کردن و کنترل کردن سیال

معایب:

احتیاج به گشتاور بالا برای کنترل حرکت دیسک قابل هدایت نیست و تحت تاثیر تلاطم جریان است مستعد ابتلا به کاویتاسیون در جریان های پایین تر یکی ازمعایب شیر پروانه ای این است که قسمتی از دیسک همیشه در معرض جریان است حتی در حالت کاملا باز،بنابراین استفاده از شیر پروانه ای همیشه منجر به تغییر فشار می شود.

WP Table Builder