فلنج(Flange)
گونهای از اتصال دهنده لولهها، شیرآلات و دستگاهها به یکدیگر میباشد. فلنجها قطعه دیسکی شکل میباشند، که اغلب به صورت جفت، با استفاده از پیچ و مهره دو قطعه را به یکدیگر متصل میسازند، به آسانی باز شده و برای فشارهای پائین و بالا مناسب میباشند. جمله اتصالاتی هستند، که خطوط لوله انتقال (با هر نوع سیال) را به یکدیگر متصل کرده، همچنین شیرآلات را به لولههای جوش داده شده، مرتبط میسازند. فلنجها اغلب از جنس پلی اتیلن، فولاد، آلیاژهای آهن یا چدن ساخته میشوند.
انواع فلنج بر اساس سطح بیرونی
فلنج با سطح ساده (Flat Face)
برای اتصال شیرها و اتصالات چدنی و فلنج های غیر فولادی پمپ ها از این نوع فلنج استفاده می گردد. همچنین برای خطوط فشار پائین كه نشتی زیاد مهم نباشد نیز از این نوع فلنج ها استفاده می شود. جهت آب بندی اتصالات نیز از واشرهایی استفاده می شود كه قطر خارجی آنها برابر قطر خارجی فلنج است. این واضح همچنین امكان اتصال دو قطعه را غیر ممكن می کند و در نتیجه امكان شكست قطعات نیز كاهش می یابد. در این نوع از فلنج ها سطح یك فلنج كه باید در مقابل سطح دیگر قرار گیرد صاف می باشد. معمولاً فلنچ های چدنی و یا فولادی كه در فشارهای كم كاربرد دارند از این نوع ساخته میشوند.
۲- فلنج با سطح برجسته (Raised Face)
در فلنج با سطح برجسته، سطح فلنج که در مقابل فلنج دیگر قرار گرفته و بر روی آن گسکت قرار داده می شود. نسبت به سطح کلی فلنج برجسته تر ساخته می شود. بر اساس استاندارد مقدار برجستگی در تمام اندازه ها برای کلاسهای 150 و300 برابر1.6mm و کلاس های بالاتر برابر6.4mm می باشد.
3– فلنج با صفحه دارای زبانه و شیاردار(Tongue & Groove facing)
فلنج با صفحه دارای زبانه و شیاردار نیز بصورت جفت وجود دارد و همانند فلنج نر و ماده بوده با این تفاوت که قطر داخلی زبانه و شیار تا سوراخ فلنج (مسیر جریان) ادامه ندارد و بنابراین واشر (Gasket) را روی قطر داخلی و خارجی خود نگه می دارد و همین باعث می شود گسکت از خوردگی و فرسودگی محفوظ بماند. ساختمان زبانه و شیار مینیمم سطح گسکت، نوع مسطح را ایجاب می کند و بنابراین تحت فشار پیچ ها کمترین بار و بیشترین راندمان اتصالی (Joint efficiency) ممکنه، برای گسکت های مسطح را خواهد داشت. در این نوع اتصال میزان برآمدگی زبانه 64mm و میزان عمق شیار برابر 5mm می باشد.
4-فلنج با صفحه اتصال رینگی(Ring type joint facing)
نحوه اتصال این فلنچ ها به این صورت است که بر روی صفحه هر فلنج یک محل رینگ تعبیه گردیده است بطوریکه وقتی دو فلنج روبروی هم قرار می گیرند یک رینگ بین آنها قرار گرفته و پس از محکم کردن فلنچ ها توسط پیچ و مهره این رینگ تحت فشار قرار گرفته و باعث آب بندی می شود. فلنج با صفحه اتصال رینگی جهت سرویس های با دما و فشار بالا بسـیار مناسـب است.
انواع فلنج بر اساس نوع اتصال به لوله
۱-فلنج کور (Blind Flange)
فلنج کور یک صفحه گرد بسته که در پایان میسر لوله کشی و مسیرهای دارای فشار به کار میرود. این نوع فلنج و همچنین پیچهای آن عموماً فشار بیشتری نسبت به دیگر فلنجها تحمل میکند که ماکزیمم این فشار در مرکز آن قرار دارد. با توجه به کلاس فلنج میتواند فشار متناسب را تحمل کند.
2-فلنج گلودار Weld Neck Flange
همانطور که از نام این فلنج مشخص میباشد گردن دار میباشد و قطر گردن رابر با قطر و ضخامت لوله میباشد که بصورت لب به لب جوش داده میشوند و همین امر باعث بالا رفتن مقاومت فلنج های گلودار میگردد. فلنج های گلودار به دلیل داشتن ضخامت کافی در مسیر عبور سیالی که فشار بالا،تنش های زیاد و ارتعاشات وجود دارد مورد استفاده قرار میگیرند .فلنج های گلودار برای فشار های بسیار بالا و معمولا دمای پائین در خطوط پایپینگ مورد استفاده میگردد که در مقابل تنش های موجود فلنج های گلودار بسیار مقاوم میباشند . این نوع فلنج دارای کمترین هزینه است و برای مکان هایی که تنش ضربه ای ، ارتعاشی و برشی زیاد است توصیه می گردد.
3- فلنج روکار(Slip on Flange)
این نوع فلنج مقاومت کمتری نسبت به شوک و ارتعاش دارد. روش اتصال این نوع فلنج به لوله به این صورت می باشد که لوله طوری داخل آن قرار می گیرد که به اندازه ضخامت لوله بعلاوه 1/6mmتا 3/2mm لوله از صفحه داخل آن فاصله داشته باشد و از داخل وخارج جوشکاری می گردد. از این نوع فلنج برای سرویس های معمولی استفاده می شود.
فلنج لبه دار (Lap joint Flange)
فلنج لبه دار همانند فلنج معمولی است که لایه پایینی وجود نداشته و انتهای آن پخ دارد و لوله در سر دیگر جوش لب به لب میشود. این فلنج با سیال تماس ندارد و هزینه آن از فلنج گردندار یک سوم بیشتر است و مقاومت در برابر تنش آن تنها یک دهم فلنج گردندار است. در این نوع فلنچ ها مایع مستقیم با فلنج تماس ندارد. عموماً در سیستم های که لوله از جنس فولاد ضد زنگ باشد از این نوع فلنج از جنس فولاد استفاده میکنند چون سیال با فلنج تماس ندارد. از این فلنج برای لوله های جدار ضخیم و یا جدار نازک استفاده نمی شود.
فلنج رزوه ای (Screw Flange)
درون فلنج رزوه ای، رزوه کار شدهاست و لوله میتواند درون آن پیچ شود. از مزایای این فلنجها عدم احتیاج آنها به جوشکاری است. البته در صورت لزوم و فشارهای بالا میتوان از جوش نیز در آنها استفاده کرد. کارایی این فلنج ها در فشارهای بالا است. عموماً برای لوله های تا قطر 1/2-1 اینچ ساخته می شود. ( این نوع فلـنج ها بصـورت تبـدیل نیز مـوجود است بطوری که محل اتصال آن به لوله کمتر از اندازه اسمی فلنج است).
Type | (Welding Neck(WN | |
(Slip On(SO | ||
(Socket Welding(SW | ||
(Blind(BL | ||
(Lap Joint(LJ | ||
(Screwed Flange(SF | ||
(Plate Flange(PF | ||
(Size(in | "72_"1/2 | |
SF,PF | ||
"12_"1/2 | ||
Material | Carbon Steel | |
Stainless Steel | ||
(Low& High Alloy Steel(AS | ||
Standard | ASME B16.5 | |
ASME B16.48 | ||
ASME B16.47 |