شیر چک ولو ( Check valve)
شیر یکطرفه یا چک ولو یا شیر خودکار، شیرهای مکانیکی هستند که به گازها و مایعات اجازه می‌دهند تا تنها در یک جهت جریان پیدا کنند و از برگشت جریان جلوگیری میکنند . و میتوان گفت عملکرد پیچیده ای ندارند اما باعث جلوگیری از آلودگی و تداخل حاصل از برگشت مایعات یا گاز میگردد. چک ولوها شیرهایی بازدارنده از جریان برگشتی هستند همچنین به عنوان ولو یک طرفه شناخته می شوند. سیال بطور معمول فقط اجازه حرکت به یک سمت می دهد. این سادگی به آنها اجازه کار بصورت خودکار را می دهد، به این معنا که چک ولو ها بطور معمول نیاز به هیچ نوع کنترل دستی یا اضافی ندارند. فشار سیال عبوری از درون پایپ (لوله ) باعث بازشدن ولو گردیده و هرگونه برگشت سیال باعث بسته شدن ولو خواهد شد .
Check Valve چک ولو که در بازار ایران به شیر یک طرفه معروف است، در فرآیندهای صنعتی مختلفی نصب می شود. چک ولو به صورتی طراحی شده است که سیال عبوری از آن تنها در یک جهت با حداقل مقاومت عبور می کند و برای جلوگیری از جریان معکوس در سیستم با کمترین نشت طراحی شده است. با عبور سیال دیسک به سمت بالا حرکت میکند و با برگشت جریان دیسک مانع عبور سیال میشود.
اجزای اصلی تمامی چک ولوها عبارتند از: بدنه، پوشش یا کور و دیسک. بسته به نوع طراحی ممکن است شامل دنباله، پین محوری، دیسک بازویی، فنر، توپی، الاستمور و یاطاقان نیز باشند. اگر دیسک یک تکه باشد،به صورت محوری وصل می شود تا سیال بتواند به سمت جلو حرکت کند، با چرخش یا کج شدن دیسک مسیر عبور سیال مسدود می شود. در طراحی بعضی مدل ها از دیسک تاشو استفاده می شود که از دو نیم صفحه جدای متصل به هم ساخته می شوند. با عبور جریان موافق، دو نیم صفحه باز شده و به عقب برمیگردند و سیال عبور می کند. در حالتی که جریان در خلاف جهت وارد شود، دو نیم صفحه به سرعت با یک فنر بسته می شوند.
کاربردهای چک ولوها در صنایع عبارتند از:
تخلیه کمپرسورها و پمپ ها
خطوط اصلی
شکننده های خلا
خطوط بخار
خطوط چگالیده
پمپ های تغذیه شیمیایی
برج های خنک کننده
خطوط خنک کننده نیتروژن
دیگهای بخار
سیستم های HVAC
تاسیسات
پمپ های فشار
پمپ های معلق
ایستگاه های شستشو
خطوط تزریق
انواع مدل های چک ولو ها عبارتند از:
Ball Check
Swing Check
Angle Check
Lift Check
In-line Lift Check
Stop Check
Vertical Lift check
Tilting Disk Check
Compressor check Valves
که پرکاربرد ترین آن ها عبارتند از:
lift
swing check
tilting-disc
Wye-pattern lift
ball
 | (size(in | "72-"1/2 |
|---|---|---|
| material | carbon steel | |
| stainless steel | ||
| alloy steel | ||
| cast iron | ||
| Bronze | ||
| Brass | ||
| Duplex | ||
| operation | Hand wheel | |
| penumatic | ||
| Hydraulic | ||
| Electric | ||
| standard | ASME | |
| API | ||
| BS | ||
| class | class 150lbs | |
| 5000lbs |